Şemsiyye / Yazıcı Sâlih.
Yer Numarası
Y.I/0130
Dil Kodu
Osmanlı Türkçesi
Eser Adının Farklı Biçimi
Kitabu’ş-Şemsiyye
Telif Bilgisi
H. 881.
İstinsah Bildirimi
Rabîülevvel H. 889.
Fiziksel Niteleme
Varak 4a- 203b ; 125x205 - 83x135 mm.
Yaprak, satır ve sütun sayısı: 203 yaprak (406 sayfa), 13 satır, 2 sütun.
Yazı türü: Nesih.
Mürekkep rengi: Siyah, konu başları kırmızı.
Kağıt özellikleri ve filigran bilgisi: Filigransız.
Yaprak, satır ve sütun sayısı: 203 yaprak (406 sayfa), 13 satır, 2 sütun.
Yazı türü: Nesih.
Mürekkep rengi: Siyah, konu başları kırmızı.
Kağıt özellikleri ve filigran bilgisi: Filigransız.
Zahriye Bilgileri (Münavele, Mütalaa, Temellük vb)
Eserin zahriyesinde bilgi yoktur.
İçindekiler Notu
Varak 189a-203b arasında “Her gün ayla konuşan yıldızları bildirir“ başlığıyla astrolojiye dair yazılmış ayrı bir bölüm bulunmaktadır.
Eserin Fiziksel Yapısı içindeki Diğer Özellikler
Eserin ilk üç varağı eksiktir.
Ketebe Kaydı
Temme'l-kitâb bi-avnillâhi'l-meliki'l-vehhâb ve hüsni tevfîkihi fî-şehri Rebîülevvel fî tis' ve semânîn ve semânmie.
Notlar
Eser manzumdur.
Astrolojiye dair yazılmış bir mesnevidir.
Eserin bazı sayfalarının derkenarında açıklamalar vardır.
“...Yazıcı Sâlih’in Şemsiyye adlı eseri Anadolu’da astroloji üzerine kaleme alındığı bilinen ilk Türkçe mesnevidir. Eserin başında 811 (1408-1409) yılında yazılarak İskender b. Hacı Paşa’ya sunulduğu kaydedilmektedir. “Fâilâtün fâilâtün fâilün” kalıbıyla yazılan mesnevi, didaktik amaçla ve sade bir dille kaleme alınmış, Anadolu Türkçesi’nin ilk dönemine ait önemli bir eserdir. 3900-4700 arasında beyit ihtiva eden mesnevi üç bölümden meydana gelmektedir. Birinci bölüm tevhid, na‘t, mi‘râciyye ve sebeb-i te’lîften oluşur. İkinci bölüm eserin asıl kısmı olup her biri bir aya tekabül eden on iki babdan meydana gelir. Her babda çeşitli konulara dair yirmi beş fasıl bulunmaktadır. Bablarda o ayda ve günlerde meydana gelebilecek olaylar halk inanışlarından ve eskilere ait tecrübelerden faydalanılarak önceden haber verilir. Eserin son bölümünde ayın üç özelliğiyle ilgili (yirmi sekiz menzil) bilgiler yer almaktadır. Bu bölüm, şairin oğlu Ahmed Bîcan tarafından genişletilerek Bostânü’l-hakāyık adıyla nesre çevrilmiştir (EI2 Suppl. [İng.], s. 834). Yazıcı Sâlih eserin mukaddimesinde hangi kitaplardan yararlandığını belirtmektedir. Bu durum, eserin tercüme mi yoksa telif mi olduğu hususunda bazı tartışmalara yol açmışsa da konuyu çeşitli yönlerden ele alan Âmil Çelebioğlu eseri telif olarak nitelemiştir. Mesnevinin Avrupa ve Türkiye kütüphanelerinde yazma nüshaları bulunmaktadır (Flügel, II, 491-493; Rieu, s. 199-200; Süleymaniye Ktp., Pertevniyal Vâlide Sultan, nr. 766; Nuruosmaniye Ktp., nr. 2802/1, 2809, 2810; İÜ Ktp., TY, nr. 607, 944; TSMK, Mehmed Reşad, nr. 776). Şemsiyye üzerine lisans tezlerinden başka Atilla Batur ve Sibel Sevinç yüksek lisans, Mehmet Terzi doktora tezi hazırlamıştır (bk. bibl.)“ -- DİA
Astrolojiye dair yazılmış bir mesnevidir.
Eserin bazı sayfalarının derkenarında açıklamalar vardır.
“...Yazıcı Sâlih’in Şemsiyye adlı eseri Anadolu’da astroloji üzerine kaleme alındığı bilinen ilk Türkçe mesnevidir. Eserin başında 811 (1408-1409) yılında yazılarak İskender b. Hacı Paşa’ya sunulduğu kaydedilmektedir. “Fâilâtün fâilâtün fâilün” kalıbıyla yazılan mesnevi, didaktik amaçla ve sade bir dille kaleme alınmış, Anadolu Türkçesi’nin ilk dönemine ait önemli bir eserdir. 3900-4700 arasında beyit ihtiva eden mesnevi üç bölümden meydana gelmektedir. Birinci bölüm tevhid, na‘t, mi‘râciyye ve sebeb-i te’lîften oluşur. İkinci bölüm eserin asıl kısmı olup her biri bir aya tekabül eden on iki babdan meydana gelir. Her babda çeşitli konulara dair yirmi beş fasıl bulunmaktadır. Bablarda o ayda ve günlerde meydana gelebilecek olaylar halk inanışlarından ve eskilere ait tecrübelerden faydalanılarak önceden haber verilir. Eserin son bölümünde ayın üç özelliğiyle ilgili (yirmi sekiz menzil) bilgiler yer almaktadır. Bu bölüm, şairin oğlu Ahmed Bîcan tarafından genişletilerek Bostânü’l-hakāyık adıyla nesre çevrilmiştir (EI2 Suppl. [İng.], s. 834). Yazıcı Sâlih eserin mukaddimesinde hangi kitaplardan yararlandığını belirtmektedir. Bu durum, eserin tercüme mi yoksa telif mi olduğu hususunda bazı tartışmalara yol açmışsa da konuyu çeşitli yönlerden ele alan Âmil Çelebioğlu eseri telif olarak nitelemiştir. Mesnevinin Avrupa ve Türkiye kütüphanelerinde yazma nüshaları bulunmaktadır (Flügel, II, 491-493; Rieu, s. 199-200; Süleymaniye Ktp., Pertevniyal Vâlide Sultan, nr. 766; Nuruosmaniye Ktp., nr. 2802/1, 2809, 2810; İÜ Ktp., TY, nr. 607, 944; TSMK, Mehmed Reşad, nr. 776). Şemsiyye üzerine lisans tezlerinden başka Atilla Batur ve Sibel Sevinç yüksek lisans, Mehmet Terzi doktora tezi hazırlamıştır (bk. bibl.)“ -- DİA
Eser Kondisyonu
Eser sağlamdır.
Cilt Bilgileri
Kahverengi meşin kaplı mukavva cilt. Şemseli ve mikleplidir.
Rakabe-İzleme-Takip Kelimesi
Var.
