Tercüme-i hiyel : mekanik tercümesi : inceleme, çeviri yazı, tıpkıbasım / müellif Ebul'l-İzz El-Cezerî ; hazırlayanlar İhsan Fazlıoğlu, Mustafa Koç.
Yer Numarası
A.VIII/4794
ISBN
9789751737403
Dil Kodu
Türkçe, Osmanlı Türkçesi
Eser Adının Farklı Biçimi
Tarcama-i hiyal
Basım Bildirimi
1. baskı.
Yayın Bilgisi
İstanbul : Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2014.
Fiziksel Niteleme
xlv, 682 s. : şekil, tıpkıbasım, tablo ; 24 cm
Dizi
Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı yayınları ; 38. Bilim ve felsefe serisi ; 17. Teknoloji ve uygulamalı bilimler dizisi ; 3
Genel Not
► Eserin düzeni, yüz yüze bakan sayfalardan biri Türkçe çeviri biri Osmanlıca tıpkıbasım şeklindedir.
► Sözlük s. [665]-682.
► Sözlük s. [665]-682.
Özet, vb.
"Bedîüzzamân Ebü’l-İzz İsmâîl b. er-Rezzâz el-Cezerî (ö. 13. yy. başları), el-Câmi‘ beyne’l-İlm ve’l-‘Ameli’n-Nâfi‘ fî Sınâ‘ât’il-Hiyel adlı eserini 1205 yılında Diyarbakır’da tamamlamıştır. Bu eser Tercüme-i el-Câmi‘ beyne’l-İlm ve’l-‘ameli’n-Nâfi‘ fî Sınâ‘ât’il-Hiyel adı ile 16. yüzyıl sonlarında Türkçe’ye tercüme edilmiştir. Arapça hîle (hüner, tedbir, çare, yöntem) kelimesinin çoğulu olan hiyel, ilimler tarihinde genellikle “makine bilgisi” veya “mekanik teknolojisi” anlamında kullanılmıştır. Eserin orijinalinde her aletin şekli renkli mürekkeplerle çizilmiş ve çalışması ayrıntılı olarak izah edilmiştir; bu ayrıntılar da çeşitli renklerle gösterilmiştir. Metinde aletlerin genel açıklaması verildikten sonra imal sırasına göre parçaların teker teker yapımı anlatılarak bunların montaj usulü açıklanmış ve en sonda da o aletin çalışması hakkında bilgi verilmiştir. Eserin Türkçe tercümesi ismi zikredilmeyen bir mütercim tarafından yapılmış ve Sultan III. Murad’a (saltanatı: 1574-1595) sunulmuştur. Metniyle birlikte tıpkıbasımı yapılan nüshada aletlerin şekilleri için boşluklar bırakılmış, ancak şekiller çizilmemiştir. Bu çalışmada şekiller Arapça yazma nüshasından alınarak gerekli yerlere konulmuş ve eser daha kullanışlı ve aslına sadık bir hale getirilmiştir. Tercüme-i Hiyel, Prof. Dr. İhsan Fazlıoğlu’nun tarihi ve teknik değerlendirmesi ve Prof. Dr. Mustafa Koç’un çeviri yazı ve incelemesi ile Millet Yazma Eser Kütüphanesi, Ali Emîrî Müteferrik 227 numarada kayıtlı yazma nüsha esas alınarak tıpkıbasımı ile beraber yayımlanmıştır." -- Yayıncı.
Orijinal Versiyon Notu
Esere esas alınan nüsha: Millet Yazma Eser Kütüphanesi, Ali Emiri Müteferrik, No. 227 (Eski kayıt no. 210).
Dil Notu
Osmanlıca tıpkıbasım içerir.
Emeği Geçenler
Fazlıoğlu, İhsan, hazırlayan.
Koç, Mustafa, hazırlayan.
Koç, Mustafa, hazırlayan.
Dizi Ek Girişi- Tek Biçim Başlık
Bilim ve felsefe serisi (Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı) ; 17.
Teknoloji ve uygulamalı bilimler dizisi (Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı) ; 3.
Teknoloji ve uygulamalı bilimler dizisi (Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı) ; 3.