Türkiye'de umumi müfettişliklerin kurulması ve Trakya Umum Müfettişliği / Yrd. Doç. Dr. Murat Burgaç.
Türkiye'de umumi müfettişliklerin kurulması ve Trakya Umum Müfettişliği
Yer Numarası
ATAM/6485
ISBN
9789751926059
Dil Kodu
Türkçe
Yazar
Yayın Bilgisi
Ankara : Atatürk Araştırma Merkezi, 2013.
Fiziksel Niteleme
vi, 443 s. : fotoğ. ; 24 cm.
Genel Not
Dizin vardır.
Bibliyografi, vb. Notu
Bibliyografik bilgi içerir.
İçindekiler Notu
Giriş - İmparatorluktan Cumhuriyet'e geçiş ve yönetimin yeniden
yapılandırılması - Türkiye Cumhuriyeti'nde umumi müfettişlik
teşkilatının kurulması - Trakya Umumi Müfettişliği'nin kurulması ve
çalışmaları - Trakya Umumi Müfettişliği Teşkilatı'nın
kaldırılması - Sonuç.
Özet, vb.
Türkiye’de 1927-1935 yılları arasında vilayetler üstü bölgesel
bir idari teşkilat olarak dört umumi müfettişlik kurulmuştur.
Uygulamaya konan ilk umumi müfettişlik 1927 yılında merkezi Diyarbakır
olmak üzere kurulan I.Umumi Müfettişliktir. Ardından 1934 yılında
Trakya bölgesinde görev yapmak üzere II. (Trakya) Umumi Müfettişlik
kurulmuş; Bunu 1935 yılında merkezi Erzurum olan III. ve aynı yıl
merkezi Tunceli olan IV. Umumi Müfettişliklerin kuruluşu izlenmiştir.
Müfettişlikler 1947 yılına kadar çalışmalarını sürdürmüştür.
1947 yılında işlevsiz hale getirilmişlerdir ve 1952 yılında ise
Demokrat Parti hükümeti umumi müfettişlikler hakkındaki yasayı
yürürlükten kaldırmış ve böylece teşkilat hukuken de sona
erdirilmiştir. Bu bakımdan umumi müfettiişlikler Cumhuriyet
Türkiyesinde “Tek Parti Dönemi“nde kurulan ve fiilen bu dönem
boyunca görev yapan kurumlardır. Umumi Müfettişlik Teşkilatının
Cumhuriyet döenmi idare mekanizması içinde son derece önemli bir yeri
vardır. Teşkilat merkezi yönetimin taşradaki örgütlenmesini
tamamlayan bir özelliğe sahiptir. Müfettişliğin vilayetler üstü bir
makam olması, umumi müfettişin son derece geniş yetkilere sahip
bulunması hatta Başbakanla dahi doğrudan yazışma yapabilmesi Umumi
Müfettişlik Teşkilatının sıradan bir kurum olmadığını ortaya
koymaktadır. Umumi müfettişlikler sıradan sıradan kurumlar olmadığı
gibi müfettişliklerin kuruldupğu bölgeler de sıradan bölgeler
değildir. Nitekim kurulan dört umumi müfettişlikten üçü çeşitli
isyanlara sahne olan Doğu illerinde bir tanesi, ise Avrupa sınırımızı
oluşturan Trakya bölgesinde kurulmuştur. Umumi müfettişlikler
konusundaki temel soru şudur: Cumhuriyet yöneticileri umumi
müfettişlikler gibi olağanüstü bölgesel bir idari teşkilata niçin
gerek duymuşlardır? Bu teşkilatın idari ve siyasi sistemindeki yeri
nedir ve ne tür bir işlevi yerine getirmiştir? Teşkilat niçin
kaldırılmıştır? “Türkiye’de Umumi Müfettişliklerin Kurulması
ve Trakya Umumi Müfettişliği“ isimli çalışmada bu sorulara yanıt
aranmış: Umumi Müfettişlik Teşkilatının çalışmaları Trakya Umumi
Müfettişliği üzerinde kapsamlı şeklide irdelenerek teşkilatın
işlevi somut bir şekilde ortaya konmaya çalışılmıştır.--Arka
kapak.